عمارتی كه به نام تالار اشرف نامیده میشود باقیمانده كاخهای عصر صفوی است كه در منطقه دولت خانه در كنار قصرهای دیگری همچون تالار سرپوشیده ، كاخ هشت بهشت ، كاخ پشت مطبخ ، ركیب خانه و تالار تیموری مجموعه ای از كاخهای باشكوه آن روزگار را تشكیل میداده است. كلمه اشرف باعث شده تا برخی ساختمان این عمارت رابه اشرف افغان نسبت دهند . اما مطالعات محققین و پژوهشگران بیانگر این نكته است كه تالار اشرف در زمان شاه عباس دوم ساخته شده و در عصر جانشین او شاه سلیمان كامل شده است. این اثر زرنگار از لحاظ هنر تزئین و نقاشی و مقرنس های زیبا و گچبری و طاقهای متناسب ضربی جلوه و شكوهی خاص دارد. بسیاری از خارجیانی كه در روزگار صفویه و بعد از آن دوران به شهر اصفهان آمده اند تالار اشرف را بنائی نفیس ، شكوهمند و زیبا توصیف كرده اند. برخی از محققین نوشته اند دراوائل جنگ جهانی اول تالار اشرف انبار علوفه بوده وبعداز آن یكی از واحدهای نظامی در آن مستقر شده است و در این زمان بود ه است كه گچبریها ونقوش زیبای كاخ را در زیر اندودی از گچ پنهان كرده اند.در اواخر دوره قاجار مرمتهائی در ان صورت گرفت و ازویرانی نجات یافت . پس از این تعمیرات بود كه به اداره معارف وقت اختصاص یافت. بعد از دوران قاجار تعمیرات بیشتری د رعمارت به عمل آمد و نقاشی هائی كه از زیر گچ خارج شده بودند به وسیله استاد كاران و نقاشان برجسته و هنرمند اصفهان ترمیم شدند.در حال حاضرعمارت تالار اشرف اصفهان یكی از بناهای بسیار معروف است . این شهرت بیشتر به خاطر نقاشی های زرنگار و گچبریهای پر كار آن است.
