شهر دشتستان

شهرستان دشتستان به مركزیت شهر برازجان ، به عنوان بزرگ ترین شهرستان استان بوشهر،شهرستان دشتستان نه فقط از جهات اقتصادی تجاری صنعتی ، حمل ونقل ، كشاورزی ، سیاسی ونظامی ونیز منابع طبیعی قابل توجه بوده واز اهمیت ویژه ای برخورداراست بلكه از نقطه نظر تاریخی ، تمدنی ونیز باستانی شناختی بسیار اهمیت داشته وقابل برسی می باشد . دشتستان نیز نام وعنوان عمومی این منطقه ، خود به تنهایی بیانگر تاریخی كهن وتمدنی معتبر وباسابقه است . عنوان وواژه دشتستان كه از حدود قرن هشتم هجری وارد منابع تاریخی وجغراقیایی ایران شده ، یكی از اسامی جدید این منطقه است درحالی كه پیش از آن اسامی وعناوین دیگری براین منطقه اطلا ق می شده است . آبراهستان نام وعنوان عمومی این ناحیه دردوران ایران باستان بوده كه به معنای سرزمین های ساحلی می باشد . دردوران پادشاهی ساسانیان قرن سوم تاقرن هفتم میلادی این منطقه جز ناحیه یااستان اردشیرخوره بوده است . درهمین دوره نام فرعی این منطقه دشتگان بوده كه بعدها درمنابع تاریخی وجغرافیایی مسلمانان مغرب آن یعنی دستقان به كاررفته است وهمان گونه كه پیشتراشاره شد از حدود قرن هشتم هجری عنوان دشتستان وبعضا گرمسیرات به این منطقه اطلا ق گردیده است . شهربراز جان كه پس از بندر بوشهر، بزرگترین ومعتبرترین مركز شهری استان به شمارمی رود ، مركز این منطقه بوده واز سابقه تاریخی وتمدنی كهنی برخورداراست كه ریشه آن به دوران پیش از تاریخ نیز می رسد . نام وعنوان این شهر نیز خود نشانه دیگری از قدمت وتاریخ كهن این مركز شهری محسوب می شود . دراین شهرنشانه های متعددی از تاریخ وتمدن كهن وباستانی به چشم می خورد . آثار باستانی متعلق به دوران هخامنشیان كه از قرن ششم تاچهارم قبل از میلاد مسیح برایران وبخش اعظمی از خاورمیانه حكمرانی داشته اند ، دركاوش های باستان شناختی دردهه های اخیردراین شهربه دست آمده كه نشان از توجه پادشاهان وحاكمان هخامنشی به این منطقه دارد . كاخ متعلق به كورش كبیر بنیان گذارهخامنشیان دركنارآثار باستانی دیگراز این دوره ، جایگاه واهمیت این ناحیه رادردوران پادشاهی هخامنشیان نشان می دهد . دردوران ساسانی نیز این منطقه از جمله نواحی مهم ومورد توجه به شمار می رفت . آثار باقی مانده از دوران ساسانی دراین منطقه ، بیانگر اهمیت وجایگاه تجاری - سیاسی ونیز رشد وتكامل شهرنشینی دراین ناحیه به شمارمی رود . شهرتوز یاتوج كه امروزه آثار وبقایای آن درشهرستان دشتستان حد فاصل بخش سعد آباد وشبانكاره قراردارد ، یكی از مراكز شهری - صنعتی وتجاری مهم ایران ومناطق ساحلی خلیج فارس دردوران ساسانیان وقرون نخستین اسلامی بوده كه حتی تادوران حكومت آل بویه (دیلمیان ) نیز حیات وفعالیت خود راحفظ نموده است . براساس گزارش های مورخین وجغرافی دانان مسلمان ، شهرتوز منسوب است به اردشیر بابكان ( اوایل قرن سوم میلادی ) بنیان گذار دولت ساسانی . پارچه گلدوزی شده این شهركه به پارچه توزی مشهوربود از جمله محصولات هنری وصنعتی اینشهربه شمار می رفت واز شهرت خاصی برخوردار بود به طوری كه درشاهنامه فردوسی هم مورد اشاره قرار گرفته ونیز درخلال جنگ های صلیبی از جهان اسلام به اروپا انتقال یافته ومورد استقبال علاقه مندان اروپایی قرار گرفته است . از سكه های ضرب شده دراین شهر نیز سكه های متعلق به دوره آل بویه یادیلمیان دردست می باشد . درشهربرازجان واطراف آن علاوه برآثار برجای مانده از دوران باستان وقرون میانه تاریخ ایران ، آثاروابنیه برجای مانده از قرون اخیروتاریخ معاصر ایران نیز وجود دارد . واز نقطه نظر تاریخی ومعماری از ارزش واهمیت خاصی برخورداراست.